алды — Алдына ат салмады. Жүйрік, әр кез озып келетін. Тек бүкіл Мауараннахрда а л д ы н а а т с а л м а ғ а н, ақтаңгер жүйрік мінген Темірдің өзі ғана аман құтылады (І. Есенберлин, Шығ. жин., 9, 191). Алдыңнан ақ күн тусын! а л ғ. Ісің сәтті болсын,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
артығынша — (Тау., Қош.) артық. Оның жасы қазір сексеннен а р т ы ғ ы н ш а ұзарып қалды (Тау., Қош.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
артық-кемсіз — сын. Артығы да жоқ, кемі де жоқ, дәл. Ол алдыңғы жылы Сібірдің егін орағы кезінде бөлектеп ору әдісімен а р т ы қ к е м с і з мың гектар жердің бидайын орған екен (Б. Тоқтаров, Қыран, 92). Болмайды түн күндіксіз, күндіз түнсіз, «Ай кірсіз», деген … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
түс түйе — (Түрікм.: Красн., Ашх., Таш., Мары; Қ орда; Орал, Казт.) нар мен аруананың арасынан шыққан асыл түйе. “Тік қос өркешті, тұрқы қысқа, алды арты бірдей, бас аяғы тым ірі, мінезі ауыр, күшті, мойны ұзын, шудасы салалы, жүні ұзын әрі қалың, ата енесі … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қалмақ ер — (Талд., Панф.) алды арты дөңгеленіп келген алдыңғы қасы еңкіш биік әрі жалпақ ер … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
айыр қалпақ — зат. Етегінің екі жағы тілік болып келетін, киізден жасалған еркектің бас киімі. Қазақ, қырғыз, қарақалпақ халықтары арасында кең тараған. Ақ қозының күзем жүнінен, кейде түбіт қосып басқан жұқа киізден немесе ши барқыт, шұға сияқты матадан… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
бежін — (Шығ.Қаз., Зайс.) алды арты шошақ сырты иленген, терімен я былғарымен қапталған ер … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қалшеке ер — (Алм., Жам.) алды арты жалпақ ер. Ат үстіндегі қ а л ш е к е е р д і көрдің бе? (Алм., Жам.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сүйіндік ер — (Көкш., Қ ту) қапталы үлкен, алды арты қайқы, ортасы дөң келген ер. С ү й і н д і к е р атқа жайлы болады (Көкш., Қ ту) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
соққылы ауа толқыны — ядролық жарылыстың аса қуатты зақымдаушы факторы. С.а.т. аса қуатты қиратқыш күшімен сипатталады және ол жарылыс орталығына жан жаққа дыбыстан тез жылдамдықпен тарайтын күшті сығылған ауа аймағы болып табылады. С.а.т ның қуат көзі – жарылыс… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
бас — амандық садақасы. Жеке басы үшін берілетін садақа, пітір. Кешкілікті ауызашар, таңертеңгілікті сәресі дейді. Ораза уақытында мұсылмандар семьясының әрбір басына б а с а м а н д ы қ (пітір) с а д а қ а с ы н төлейді (Ана тілі, 26.04.1990, 6). Бас… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
